POSPOLINA (HARITZAREN EZKUR MOTA BAT )

 

Haritz arbolaren haziari ezkurra deitzen zitzaion. Eta lehortzen zirenean, urtero erori egiten ziren. Baina tarteka ezkur bereziak sortzen ziren zuhaitz horietan. Guk pospolina deitzen genion.

Kanika moduko ale bereziak ziren eta lehortzen zirenean zuhaitzean gelditzen ziren aldi batean. Zulo txiki bat edukitzen zuten eta baserrietako umeek jolaserako erabili ohi zituzten.

Zulo txiki horretan txotx txiki zuzen bat sartu eta katiatuz, bi behatzekin tinko eragin eta lurrean tente bueltaka utzi. Zeinek gehiago iraun arazi modu horretan erori gabe. Irabazlea artista kontsideratzen zen.

Baditu bai naturak horrelako trukotxoak. Adibidez pagoaren iheska eta beste zenbait arbolen mirua, huntza edo goroldia. Baina lurralde hauetan autoktono edo bertoko zuhaitz motetan gehien aprobetxatu dena haritza izango da.

Garai batean gaztaina ere dezente, batez ere arotz lanetarako. Baina zuhaitz horri gaitza sortu zitzaion eta erabat desagertu zen paraje hauetatik. Orain ez da ia bat ere ikusten.

Gaztainaren alea janari ona zen pertsonentzako ere eta erreta edo egosita asko aprobetxatzen zen. Baserrietan danbolinean erreta asko jaten zen. Gabonak arte gaztaina aleak ederki mantentzen ziren. Eta ardiei ere asko gustatzen zitzaien.

Orain inguru hauetan ez da zuhaitz mota hori ikusten. Pinuak hartu zuen sekulako estimazioa. Papergintzarako eta tratamendu bidez materialetarako ere balio zuela eta hori landatu zen galanki inguru hauetan.

Beste zuhaitzak asko desagertu ziren hemengo basoetatik. Horrela gaur egun, pospolin ezkur hori aurkitzea ez da erraza eta zer den ere ez daki jendeak. Polita adierazteko hitza dela uste dute eta ez da inon agertzen horren esplikaziorik baina baserriko jendeak badaki ondo asko zer eta nola den hori. Geuk ere umetan jolasa franko egiten genuen jostailu txiki horrekin.

Animaliak ere ez dute jaten egur lehorra besterik ez delako.

Ea berriz ere berpizten diren zuhaitz mota horiek. Mendietako paisaia dotoretu bederen egingo lukete. Izan ere azkar hazten diren zuhaitz mota hauek ez dute asko balio gaur egun.

Insignis pinua gaitzak jota dago eta erabat desagertuko da paraje hauetatik. Garai haietan baserrietako bizimoduan garrantzi handia zuen basoak. Etxeko martxarako osagarri garrantzitsua izan ohi zen. Baina orain erabat ezberdina dago lurraren kudeaketa. Eta ez zaio antzik ematen zertara joko duen baina nik uste dut arreta pixka bat merezi duela nola edo hala gizartearen estimua sortzea. Eta txalo joko diogu pospolinari.