09-02-13

GARIZUMA ETA INAUTERIAK

Urtaroaren erdia baino gehiago igaroa dugu jadanik eta atertzeko konturik ez dauka. Aspaldi honetan elementu guztiak astoratuta dabilzkigu. Negu giro peto-petoa alajaina. Eguzkia izan ezik denetik daukagu. Euria ia atertu gabe eta batzuetan kopuruetan neurriz kanpo. Elurra berriz, mendietan kendu ere ez du egin aspaldian eta aldiz, behera ere jaitsi da. Haizeak ere egin ditu bereak. Urak eta haizeak oker galantak egin dizkigute. Aipatzekoak baita ere txingorra, trumoia, tximista eta izotza.

Urtarril kaskarrak otsail hobea utziko zigula pentsatsen genuen baina ez da hala gertatzen ari. Fama txarreko hila dugu hau eta aurten ederki ari da kunplitzen. Hala ere badirudi on alditxo bat eskeiniko digula hilaren erdi alde honetan.

 Aurtengo garizuma, aurreko urtean baino pixka bat beranduago tokatu zaigu eta berarekin batera inauteriak, aste santua eta koarta tenporak. Neguko tenporak martxoaren 4, 6 eta 7an izango dira eta udaberrikoak ekainaren 3, 5 eta 6 an. Horrela  lehenengo tenporei, eguraldi iragarpenerako apirila, maiatza eta ekaina tokatzen zaie. Hala diote zenbaiten teoriak behintzat. Beraz, oraindik martxoa ere abenduko tenporari dagokio. Ea zer adierazten diguten bada. Erreparatu egin beharko. Dena dela guk geure modura jarraituko dugu zer eguraldi egingo duen asmatu nahian. Izan ere ez dakit garizumari ez ote zioten lan gehiegi ipini eta denak ezin ondo kunplitu.

 Gauza batzuk indartu eta beste batzuk gastatu egiten dira. Adibidez inauteriak inoiz baino biziago mantentzen dira baina pazkoazkoa edo arbiloretako konfesio eta jaunartzeak porrot egin zuten erabat. Dotrinaren testa egiten  ziguten apaizek, ea gai ote ginen ikusteko eta gure jakinduria maila onean bazegoen txartela ematen ziguten formalki jaunartzera joan ahal izateko. Zerura joan ahal izateko Jaungoikoaren grazian egon beharra zegoela eta galdeketa horietako batean parrokoak mutil koskorrari galdetu omen zion ea hiltzeko nola egon behar zen eta mutilaren erantzuna: bizirik jauna. Txartela irabaziko zuen seguruenik.

Bijilia eta barauak egin ohi ziren garizuman eta erromeriak suspenditu ere bai. Serio demonio, formal antzean ibili behar bolada batean. Berrogei egunetako garizuma nahiko luzea eta kalbario dezentea izan ohi zen, batez ere gazteentzat. Ez erromeri, ez soinu eta ez dantza. Kantu serioak eta sermoi ugari entzun behar. Horregatik garizuman sartu aurreko egunetan ospatzen ziren inauteri edo karnabalak. Gerora, gerra ondorenean, galerazi egin zuten guzti hori eta oso toki gutxitan eutsi zitzaion ohiturari. Sasiko potzu eta txakurzuloka  eta horrelako jolas motelagoekin konformatu behar. Baina esan bezala, orain indar handiz berpiztu zaizkigu inauteri festa horiek. Leku askotan ospatzen dira baina Tolosakoak dira inguru hauetan sonatuenak. Munduan zehar ere leku askotan omen dago ohitura hori.

Badirudi, eguraldiaren aldetik, otsailaren beste erdi honetan hobeto portatuko dela. Ea inauteri egun horietan suerte pixka bat izaten duten ospatzen den leku horietan. Oraindik egun dezente falta dira baina udaberriari begira jarriak gaude jadanik. Ea formal antzean ibiltzen zaigun hemendik aurrera. Ondo segi eta hurrengora arte. Agur bero bana irakurle guztioi.